ЕКОНОМСКЕ ТЕМЕ (2022) 60 (1) 2, 21-40
Saša Ranđelović, Nikola Martinović
Rezime: Rad se bavi analizom relacije između indikatora konkurentnosti nacionalne ekonomije (stvarnih jediničnih troškova rada i Indeksa globalne konkurentnosti) kao i priliva stranih direktnih investicija (SDI) u zemljama Centralne i Istočne Evrope (CIE) u prethodne dvije decenije. Dobijeni rezultati pokazuju da u periodu od 2000. do 2020. godine zemlje CIE su imali prosječni godišnji priliv SDI u iznosu od 3.9% BDP-a, sa značajnim razlikama u okviru regiona. Došli smo do zaključka da je neto priliv FDI izrazito negativno korelisan sa stvarnim jediničnim troškovima rada, dok su rezultati manje jasni kada je riječ o korelisanosti sa Indeksom globalne konkurentnosti. U 2020. godini, kao posljedica pandemije, došlo je do globalnog pada priliva FDI za oko 40%, dok je taj pad bio znatno manje izražen u zemljama CIE i iznosio je u prosjeku 15%. Ovi trendovi i rezultati anketnih analiza sugerišu da države CIE regiona, a naročito zemlje Zapadnog Balkana mogu ostvariti značajne benefite od nearshoring procesa u budućnosti. U svrhu valorizacije te prilike, države regiona se moraju fokusirati na poreske reforme koje će doprinijeti efikasnosti (odnosno smanjenju jediničnih troškova rada) i drugim strukturnim reformama koje će rezultirati kvalitetnijim kapitalnim potencijalom.
Ključne reči: nacionalna konkurentnost; strane direktne investicije; evropske zemlje u razvoju; globalni indeks konkurentnosti; stvarni jedinični troškovi rada
NACIONALNA KONKURENTNOST I STRANE DIREKTNE INVESTICIJE U EVROPSKIM ZEMLjAMA U RAZVOJU
Saša Ranđelović, Nikola Martinović
Rezime: Rad se bavi analizom relacije između indikatora konkurentnosti nacionalne ekonomije (stvarnih jediničnih troškova rada i Indeksa globalne konkurentnosti) kao i priliva stranih direktnih investicija (SDI) u zemljama Centralne i Istočne Evrope (CIE) u prethodne dvije decenije. Dobijeni rezultati pokazuju da u periodu od 2000. do 2020. godine zemlje CIE su imali prosječni godišnji priliv SDI u iznosu od 3.9% BDP-a, sa značajnim razlikama u okviru regiona. Došli smo do zaključka da je neto priliv FDI izrazito negativno korelisan sa stvarnim jediničnim troškovima rada, dok su rezultati manje jasni kada je riječ o korelisanosti sa Indeksom globalne konkurentnosti. U 2020. godini, kao posljedica pandemije, došlo je do globalnog pada priliva FDI za oko 40%, dok je taj pad bio znatno manje izražen u zemljama CIE i iznosio je u prosjeku 15%. Ovi trendovi i rezultati anketnih analiza sugerišu da države CIE regiona, a naročito zemlje Zapadnog Balkana mogu ostvariti značajne benefite od nearshoring procesa u budućnosti. U svrhu valorizacije te prilike, države regiona se moraju fokusirati na poreske reforme koje će doprinijeti efikasnosti (odnosno smanjenju jediničnih troškova rada) i drugim strukturnim reformama koje će rezultirati kvalitetnijim kapitalnim potencijalom.
Ključne reči: nacionalna konkurentnost; strane direktne investicije; evropske zemlje u razvoju; globalni indeks konkurentnosti; stvarni jedinični troškovi rada
